‘Al Fadimem’ Türküsünün Kayıp Hikayesi Gün Yüzüne Çıktı
Afyonkarahisar’ın İscehisar ve Bayat ilçelerine bağlı köylerinde dilden dile dolaşan ve yürekleri dağlayan ‘Al Fadimem’ türküsünün ardındaki gerçek hikaye, titiz bir çalışmayla aydınlatıldı. Yıllardır sadece ezgisiyle bilinen bu hüzünlü sevda öyküsünün perde arkası, birinci elden kaynaklar ve önemli bir ses kaydıyla gün yüzüne çıkarıldı.
TÜBİTAK Destekli Proje, Kültürel Mirası Canlandırdı
İscehisar Faruk Öksüz Anadolu İmam Hatip Lisesi’nde, Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni Faruk Karakuş danışmanlığında, 12. sınıf öğrencisi Ertuğrul Meriç Boydemir tarafından hazırlanan proje, TÜBİTAK 2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması kapsamında büyük ilgi gördü. “Sözden Ezgiye: Fadime ile Efe Kadir’in Hikâyesinin Türküsüyle Yaşayan Belleği” adı verilen bu çalışma, halk müziğinin önemli bir parçası olan türkülerin zaman içindeki değişimini de gözler önüne seriyor.
Fadime ve Efe Kadir’in Yürek Burkan Aşkı
Araştırmanın merkezinde yer alan Fadime ile Efe Kadir’in hikayesi, dönemin zorlu koşullarında yaşanan büyük bir aşkın trajik öyküsünü anlatıyor. Yetim ve yoksul olan Efe Kadir’in, sevdiği Fadime’yi kaçırmak zorunda kalmasıyla başlıyor her şey. Fadime’nin gönüllü olarak bu kaçışa eşlik etmesine rağmen, dönemin yasaları gereği yaşı küçük görüldüğü için Efe Kadir tutuklanıyor. Fadime ise ailesi tarafından başka biriyle evlendiriliyor. Bu ayrılık ve hasret, Efe Kadir’in cezaevinde yaktığı ağıtlarla ‘Al Fadimem’ türküsüne dönüşüyor.
40 Yıllık Ses Kaydı, Tarihi Bir Kaynak Oldu
Projenin en çarpıcı bulgusu, Efe Kadir’in kendi sesinden yapılmış 40 yıllık bir ses kaydının ortaya çıkarılması oldu. 1985 yılında Belçika’da yaşayan oğlu Hasan Kilci’nin talebi üzerine kaydedilen bu nadide eser, türkünün ilk dört kıtasını Efe Kadir’in kendi yorumuyla dinleme imkanı sunuyor. Ali Kalkan, Veli Kilci ve aile bireyleri tarafından özenle saklanan bu kaset, ‘Al Fadimem’ türküsünün orijinal sözlerine ulaşmada paha biçilmez bir kaynak niteliği taşıyor.
Türkü Zamanla Nasıl Değişti?
Saha çalışmaları ve elde edilen ses kaydı sayesinde, günümüzde bilinen sözlerden farklı ve daha önce hiç kayıt altına alınmamış kıtalar da gün ışığına çıkarıldı. Bu bulgular, ‘Al Fadimem’ türküsünün kuşaklar boyunca aktarılırken geçirdiği söz ve anlam değişimlerini somut verilerle ortaya koyuyor. Bu çalışma, halk kültürümüzün yaşayan bir parçası olan türkülerin korunması ve doğru bir şekilde gelecek nesillere aktarılması açısından büyük önem taşıyor. Kriptoblogu.com.tr olarak, böylesine değerli kültürel miras çalışmalarını sizlere ulaştırmaktan gurur duyuyoruz.
